Alamat ni Maria Makiling

Sinabi ng alamat, nang mga araw na yaong ang mga taoy maaaring makipamuhay sa piling ng mga bathala, ay nangyari ang dakilang pag-iibigan nina Mariang Makiling at Gat Dula.

Ang alamat ni Mariang Makiling ay tungkol sa 2 ganitong diwata nuong Unang Panahon, sina Gat Panahon at Dayang Makiling, at ang kaisa-isa nilang anak, si Maria.

Maganda at magiliw si Maria, at wiling-wili ang mag-asawang diwata sa anak na itinuring nilang kanilang kayamanan at ligaya sa buhay. Diwata rin tulad ng mga magulang, hindi karaniwan si Maria subalit naki-halubilo siya at nakipag-usap sa mga tao.

Naging ugali niya ang mamasyal sa talipapa kapag araw, naka-damit ng sutla na may borda ng mga bulaklak, ang uso noon. Ang makapal niyang buhok, abot hanggang sakong ang haba, ay may sabit na mga bulaklak ng suha. Marikit ang kanyang mga mata kaya pati mga babae ay naakit makiharap sa kanya. Pagdaan niya, yumuyuko ang mga tao sa magalang na pagbati. 

Dalawang katulong na Aeta ang lagi niyang kasama pagpunta sa talipapa. Hindi lumalayo ang mga Aeta, bitbit ang isang buslo ng luya na ipinagpa-palit ni Mariang Makiling - wala pang salapi noon, at ang “bilihan” sa katunayan ay palitan lamang ng mga dala-dalang bagay - sa mga salakot, banig, at sutla.

Isang araw, nagtungo sa talipapa ng Makiling si Gat Dula, ang panginoon sa nayon ng Bai, upang mamili at mag-aliw. Siksikan ang mga tao doon sapagkat “araw ng pamilihan” noon, at lahat sa nayon ay nasa talipapa. Pati ang mga taga-kalapit baranggay at nayon ay dumayo upang magkalakal din, bitbit ang kanilang mga “paninda.” Nandoon din noon si Mariang Makiling at nagkataon, nakasabay niya si Gat Dula sa “pagtawad” sa isang piraso ng balat ng hayop. Kapwa nakaharap sa nagtitinda, nagkadikit ang kanilang mga balikat, at nagkatinginan silang dalawa. Hindi sinasadya, nahipo pa ni Gat Dula ang kamay ni Mariang Makiling sapagkat hawak nilang magka-sabay ang balat ng hayop.

Bilang paghingi ng paumanhin, yumuko si Gat Dula kay Maria na, sa hinhin, ay hindi sumagot at tumingin sa malayo. Nagkakilala sila at pagkaraan ng mahabang pag-uusap, nakangiti nang bahagya si Maria nang maghiwalay sila. Mula noon, madalas dumalaw si Gat Dula sa bahay nina Gat Panahon at Dayang Makiling, subalit kahit kailan man, hindi na niya nakaharap si Mariang Makiling. Lagi siyang wala sa bahay at tumutulong sa mga tao. Noon kasi, gawi ng mga tao kapag nagigipit na lumapit sa mga diwata at humingi ng tulong, at pakay naman ng mga diwata ang tumulong sa mga tao.

Isa pang dahilan hindi na nakita uli ni Gat Dula si Mariang Makiling: Siya ay isang nilalang na tao samantalang si Maria ay isang diwata. Gaano man katalik sila, hindi maaaring mag-ibigan ang 2 magka-ibang nilalang. 

ANG MGA PINAGKUNAN
‘Mariang Makiling,’ by José Rizal, translated by Austin Craig, The Life and Writings of Dr. José Rizal, Dr. Robert L. Yoder, webmaster, http://rizalslifewritings.tripod.com/kids/mariang-makilin.htm
‘Mariang Makiling,’ as retold by Gat. Jose P. Rizal from Northern Luzon, http://folklore.philsites.net/stories/legend1.html
‘The Legend of Mariang Makiling,’ Filipino Myths and Legends, www.filipino.com.au/categ/culture/makiling.htm

http://www.elaput.org/almat22.htm